با توجه به تورم موجود در کشور، در صورتی سرمایه‌تان را به صورت وجه نقد نگهداری کنید به مرور زمان شاهد کم شدن ارزش پول خود خواهید بود. یکی از بهترین راه‌ها برای حفظ ارزش پول و کسب درآمد، تزریق پول به بازارهای مختلف است. طبق نکاتی که در مقالات منتشر شده قبلی در بلاگ بآشگاه اشاره کردیم، هرکدام از این بازارها دارای ریسک مختص به خود هستند. یکی از بسترهای سرمایه گذاری خوب و کسب سود ایده‌ال در کشور، بازار بورس است؛ البته در صورتی که شناخت و مهارت کافی برای فعالیت در آن را داشته باشید. همان طور که می‌دانید خرید و فروش سهام در بازار بورس نیز خود به نوعی دارای نوسانات مختلف است. یکی از راه‌های مؤثر کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بورس خرید اوراق اختیار فروش تبعی است که در این مقاله به بررسی جزئیات آن خواهیم پرداخت.
منظور از اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟
اوراق اختیار فروش تبعی در ایران مانند بیمه کردن سهام است که با استفاده از آن دارایی سهام شما در زمان نوسانات و هیجانات منفی بازار به نوعی بیمه می‌شود. سهام‌دار عمده (شرکت منتشر کننده اوراق) با توجه شناخت خود از بازار و پتانسیل‌های آن، اوراقی را منتشر می‌کند و افرادی برای خرید این اوراق اقدام می‌کنند. در تاریخ اعمال اگر قیمت سهم پایین‌تر از نرخ توافقی باشد، زیان شخص جبران می‌شود.
در این فرآیند باید در نظر داشته باشید که سهام‌دار عمده تنها مرجعی است که قادر به فروش این اوراق است و کسانی که برای خرید این اوراق اقدام می‌کنند به نوعی دارایی سهام خود را از زیان محفوظ می‌کنند. استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی یکی از بهترین ابزارهای ممکن برای به حداقل رساندن ریسک سیستماتیک در معاملات سهام محسوب می‌شود. سرمایه‌گذاران با استفاده از این ابزار می‌توانند نسبت به کسب بازده مورد انتظار اطمینان لازم را کسب کنند.
به زبانی ساده اگر نرخ واحد سهم مد نظر در تاریخ مقرر آتی دچار کاهش شود، سهام‌دار با استفاده از قرارداد اختیار فروش تبعی می‌تواند اصل سرمایه خود را دریافت کند. توجه داشته باشید که اگر نرخ هر واحد سهم در تاریخ اعمال افزایش یافته باشد، سهام‌دار قادر است بدون استفاده از اختیار فروش تبعی به سود خود دست پیدا کند.
همین پروسه برای تمامی سهام‌داران یک حاشیه امنیت ایجاد می‌کند که با خیال راحت به امور سرمایه‌گذاری خود بپردازند. اوراق اختیار فروش تبعی در جهان با دو روش اروپایی و آمریکایی قابل اعمال هستند. در روش اروپایی اوراق اختیار فروش در تاریخ سررسید اعمال می‌شوند و در حالت آمریکایی شخص سرمایه‌گذار در هر تاریخی تا سررسید می‌تواند برای اعمال اوراق اقدام کند. در ایران از شیوه اروپایی استفاده می‌شود و تنها در تاریخ سررسید می‌توان برای اعمال آن اقدام کرد.
آشنایی با اصطلاحات اطلاعیه اوراق فروش تبعی
سهم پایه: به سهمی گفته می‌شود که اوراق اختیار فروش تبعی بر اساس آن تنظیم شده است.
قیمت اعمال: قیمتی که عرضه‌کننده در تاریخ اعمال، متعهد به تسویه آن خواهد بود.
تاریخ اعمال: به تاریخی گفته می‌شود که برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی در نظر گرفته می‌شود.
دوره معاملاتی: به فاصله بین اولین روز معاملاتی و آخرین روز معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی، دوره معاملاتی گفته می‌شود.
سقف خرید: به حداکثر تعداد اوراق تبعی گفته می‌شود که اشخاص حقیقی یا حقوقی قادر به خرید آن هستند.
کل حجم عرضه: به تعداد اوراقی گفته می‌شود که عرضه‌کننده اوراق هر روز منتشر می کند.
قیمت عرضه اوراق تبعی: منظور قیمتی است که توسط ناشر اوراق در بازار فروخته می‌شود. این قیمت در هر روز بر مبنای یک فرمول مشخص محاسبه می‌شود.
شرح یک مثال از قرارداد اختیار فروش تبعی
در این قسمت، به منظور فهم راحت‌تر اوراق اختیار فروش تبعی از یک مثال استفاده می‌کنیم. یک شخص بابت ۵۰۰ هزار سهم شرکت فملی که قیمت هر واحد آن در حال حاضر ۳۲۰۰ تومان است، اختیار فروشی را به قیمت اعمال ۳۵۰۰ تومان در چهار ماه آینده خریداری کرده است.
قبل از این که به بررسی حالت‌های مختلف بپردازیم، در نظر داشته باشید که لازم است سرمایه‌گذار به مقدار اوراق فروش تبعی، سهام پایه در پرتفوی خود داشته باشد. یعنی اگر می‌خواهد ۵۰۰ هزار اوراق فروش تبعی سهام فملی خریداری کند، باید ۵۰۰ هزار سهم فملی در سبد سهام خود داشته باشد. برای هر کد بورسی یک محدودیت خرید اوراق در نظر گرفته می‌شود که در اطلاعیه فروش اعلام خواهد شد. اگر فرض کنیم بابت هر ورق اختیار فروش تبعی ۱ ریال باید پرداخت شود، هزینه خرید اوراق ۵۰ هزار تومان خواهد بود.
نکته: سهام پایه (سهامی که بیمه کرده‌اید) باید تا زمان سررسید اوراق در پرتفو بماند و امکان فروش آن وجود ندارد.
حالت اول: کاهش قیمت سهام در تاریخ اعمال
فرض کنید که قیمت سهام فملی در بازار به ۲۸۰۰ کاهش پیدا کرده باشد. سرمایه‌گذار تصمیم می‌گیرد که اختیار فروش خود را اعمال کند. در این حالت، عرضه‌کننده موظف است سهام را در تاریخ سررسید به قیمت ۳۵۰۰ تومان بخرد. در این حالت، سرمایه‌گذار با بیمه کردن سهام خود نه تنها ضرر نکرده است، بلکه بابت هر برگه سهم مبلغی در حدود ۳۰۰ تومان سود به دست آورده است. در حقیقت، سهامی را با قیمت ۳۲۰۰ تومان خریده و با قیمت ۳۵۰۰ تومان به فروش رسانده است.
حالت دوم: افزایش قیمت سهام در تاریخ اعمال
در نظر بگیرید که قیمت سهام فملی در بازار به ۳۶۰۰ تومان رسیده باشد. در این وضعیت شخص سرمایه گذار اوراق اختیار فروش خود را اعمال نخواهد کرد چرا که قیمت بازار از قیمت اعمال اوراق بیشتر است.
حالت سوم: ثابت ماندن قیمت سهام در تاریخ اعمال
در حالت آخر ممکن است قیمت سهام در بازار با قیمت اعمال برابر باشد. در این وضعیت برای شخص سرمایه‌گذار هیچ سود و زیانی وجود نخواهد داشت. در هر سه حالت، باید مبلغ ۵۰ هزار تومان هزینه خرید اوراق را در محاسبه سود و زیان لحاظ کنیم که البته تاثیر قابل توجهی ندارد.
فواید اختیار فروش تبعی
• سهام‌داران عمده معمولا برای حمایت از سهام خود اقدام به افزایش دارایی خود می‌کنند. برخلاف این دیدگاه در روش استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی، منجر به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و پوشش ارزش سهام آن‌ها می‌شود.
• اگر ارزش سهام شرکت در راستای هیجانات منفی در بازار کاهش پیدا کند، اوراق اختیار فروش تبعی شرایط امنی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند.
• با وجود اوراق اختیار فروش تبعی در بازار بورس، تقاضا برای سهام و ایجاد اعتماد برای سرمایه‌گذاران بیشتر خواهد شد.
• این ابزار به عنوان بهترین روش برای مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری در بورس و بازپس گرفتن حداقل سرمایه است.
معایب اختیار فروش تبعی
• عدم وجود بازار ثانوی
• در زمانی که این اوراق توسط سهام‌دار خریداری می‌شود، سهام‌دار باید دارای سهام پایه باشد.
• اعمال سقف خرید برای سهام‌دار به معنی اعمال محدودیت خرید اوراق اختیار فروش برای هر کد بورسی است.
• اتمام تعهد عرضه‌کننده اوراق اختیار فروش بعد از تاریخ اعمال
• امکان ایجاد هیجانات مثبت قبل از تاریخ اعمال یا جلوگیری از اطلاعیه‌های منفی برای عدم کاهش قیمت سهم
• در صورت درخواست سهام‌دار برای فروش سهام پایه، اگر تعداد سهام از تعداد اوراق اختیار فروش کمتر شود، اوراق اختیار فروش اضافه در پایان روز ابطال خواهد شد.
کلام آخر
در این مقاله سعی کردیم با شرح یک مثال کاربرد قرارداد اختیار فروش تبعی را در حالت‌های مختلف به صورت دقیق بررسی کنیم و در ادامه به فواید و معایب آن پرداختیم. شما به عنوان یک سرمایه گذار در هر بازاری باید عامل به حداقل رساندن ریسک سرمایه‌گذاری را بیش از هر عامل دیگری مد نظر خود قرار دهید. در بازار بورس با استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی میتوانید با خیال راحت و با به حداقل رساندن ریسک سرمایه‌گذاری گام بردارید.
منبع:باشگاه آگاه
مطالب پیشنهادی مرتبط:
صندوق پالایشی یکم (دارا دوم)
وال استریت کجاست؟
اوراق سلف موازی چیست؟ مزایای تامین مالی از این روش چیست؟
